Ba đơn vị uy tín cùng làm một tác phẩm tạo ra sự cạnh tranh đáng yêu cho làng xuất bản, bởi ai cũng cố gắng làm tốt, làm đẹp, thì bạn đọc chính là người được hưởng lợi.
Mới đây, những người yêu thích dòng sách tư liệu, lịch sử về đất nước, con người Việt Nam vui mừng khi biết tin hai đơn vị Omega+ và Đông A cùng thực hiện cuốn Một chiến dịch ở Bắc kỳ. Omega+ phát hành sách đầu tháng 5, vài ngày sau Đông A cũng thông báo sẽ phành hành cuốn sách vào giữa tháng. Bất ngờ hơn khi Nhã Nam cũng đang chuẩn bị cho ra mắt Một chiến dịch ở Bắc kỳ.
Một phiên bản Một chiến dịch ở Bắc Kỳ của Đông A. Ảnh: Đông A.
Một chiến dịch ở Bắc kỳ của Charles-Édouard Hocquard là sách du ký, ký sự, song tư liệu trong đó rất phong phú. Thời điểm thực hiện cuốn sách, tính cách ưa phiêu lưu, mạo hiểm, điều kiện được đi lại khắp các vùng, cùng khả năng chụp ảnh đã giúp Charles-Édouard Hocquard tạo nên một cuốn sách với nguồn tài liệu giá trị.
Cuối thế kỷ 19, Pháp thực hiện chiến dịch với mục tiêu chiếm đóng Bắc kỳ, giữ sự bảo hộ. Charles-Édouard Hocquard (1853 - 1911) là bác sĩ tình nguyện sang Đông Dương năm 1884 để phục vụ trong quân đoàn viễn chinh. Ngoài công việc một bác sĩ quân y, ông còn là nhiếp ảnh gia quân sự đo đạc địa hình ở Bắc và Trung kỳ.
Với tinh thần phiêu lưu, bác sĩ Hocquard đã đi thăm thú, gặp gỡ, tiếp xúc đủ tầng lớp người, từ những nhà buôn, cu li, quan lại, ký lục, gia đình và trẻ con bản xứ, thậm chí cả vua Đồng Khánh. Ông quan sát từ cảnh vật, kiến trúc đến con người, phong tục… và ghi chép, tìm hiểu, cũng như chụp lại những hình ảnh quan sát được.
Hàng trăm bức ảnh hiếm hoi về con người và phong cảnh của xứ Bắc kỳ đã mang về cho Hocquard huy chương vàng danh giá tại Triển lãm Toàn cầu ở Anvers năm 1885. Năm 1889-1891, Hocquard cho đăng chuyện kể về chuyến đi của mình với tên Trente mois au Tonkin (Ba mươi tháng ở Bắc kỳ) trên tạp chí Le Tour du monde (Vòng quanh thế giới). Năm 1892, Hocquard lấy nội dung và hình ảnh minh họa trên cùng với nhà Librairie Hachette xuất bản thành sách mang tên Une campagne au Tonkin.
Hơn 100 năm sau, cuốn sách Pháp ngữ mang nhiều thông tin giá trị về Đông Dương đã được dịch và xuất bản tiếng Việt với tên Một chiến dịch ở Bắc kỳ.
Bằng con mắt tò mò của một người phương Tây tới phương Đông, Hocquard đã ghi chép lại trong sách từ địa dư, phong tục tập quán, tín ngưỡng, các làng nghề thủ công truyền thống đến con người, tổ chức xã hội, một số công trình kiến trúc quân sự và dân sự nổi tiếng một thời của xứ Bắc kỳ và Trung kỳ…
Các tư liệu đặc biệt có gì trị bởi hình ảnh chân thực, sống động. Thời đó, kỹ thuật chưa cho phép sao chụp ảnh trực tiếp. Bởi vậy, ảnh chụp của Hocquard thành hình minh họa trên báo qua những bản khắc tinh xảo của các nghệ nhân như Pranishnikoff, E. Ronjat, D. Lancelot, Th. Weber…
Không chỉ cho lớp trẻ ngày nay biết thời đó cha ông ta ăn ở như nào, phong tục tập quán ra sao… cuốn sách còn đặc biệt quý khi dựng lại cho chúng ta một bản đồ Huế và Hà Nội. Ở đó có những di sản mà nay đã trở thành quá vãng như điện Kính Thiên, quần thể chùa Báo Ân, cung Bảo Định…
Bởi những lẽ đó, Một chiến dịch ở Bắc kỳ là một tác phẩm lớn, mang giá trị sử liệu về con người, xã hội và phong tục Bắc kỳ, Trung kỳ đầu thế kỷ 19.
Sách Một chiến dịch ở Bắc kỳ của Omega+. Ảnh: Omega Plus.
Khi xuất hiện bản tiếng Việt, Một chiến dịch ở Bắc Kỳ trở nên đa dạng về hình thức. Cả ba công ty Omega+, Đông A, Nhã Nam đều là những thương hiệu làm sách uy tín, mỗi đơn vị mang tới một phong vị riêng cho tác phẩm.
Omega+ với thế mạnh ở dòng sách kiến thức kinh điển, có hội đồng cố vấn và đội ngũ cộng tác viên là các chuyên gia, nhà nghiên cứu, nhà sử học… nên đã sớm cho ra mắt ấn phẩm.
Một chiến dịch ở Bắc kỳ của Omega+ do Thanh Thư dịch, khổ 16 x 24 cm, có bìa cứng, áo ôm, NXB Đà Nẵng xuất bản. Đây là ấn bản kỷ niệm 50 năm thành lập Cộng đồng Pháp ngữ (1970 - 2020) và đánh dấu cột mốc một năm ra đời Tủ sách Pháp ngữ - Góc nhìn Sử Việt của Omega+.
Tủ sách này từng in nhiều cuốn giá trị thời Đông Dương như: Tiểu luận về dân Bắc Kỳ, Paul Doumer, Xứ Đông Dương, Tâm lý dân tộc An Nam, Hội kín xứ An Nam…
Phố Cờ Đen (phố Mã Mây ngày nay). Ảnh trong sách.
Đông A vốn là đơn vị nổi tiếng làm sách đẹp nên đã sử dụng thế mạnh của mình làm ra những tác phẩm ấn tượng về hình thức. Tác phẩm của Đông A do dịch giả Đinh Khắc Phách chuyển ngữ, liên kết NXB Văn học ấn hành. Đây cũng là cuốn mở đầu cho tủ sách Đông Dương của Đông A.
“Một chiến dịch ở Bắc kỳ là cuốn sách quý về mặt tư liệu, độc đáo về hình ảnh với hơn 200 minh hoạ hiếm và đẹp về Việt Nam thời xưa, nên rất phù hợp với Đông A đó là hình ảnh và kinh điển. Về mặt hình ảnh, Đông A đã tiến hành sao chụp lại các minh hoạ và in hai màu xanh, đen theo đúng bản gốc tiếng Pháp năm 1892 mà chúng tôi đã sang tận Paris để tìm mua, nhằm đặc tả và giữ được những nét khắc tinh xảo của các nghệ nhân Pháp”, ông Nguyễn Đăng Ngọc - Trưởng ban Biên tập Đông A Books - nói.
Có tới 4 phiên bản Một chiến dịch ở Bắc kỳ được Đông A thực hiện. Ấn bản phổ thông có bìa áo in bằng công nghệ metalize, ruột in bằng mực vi sinh trên giấy GV76-BB định lượng 100 gsm (vốn dùng trong các phiên bản sách đặc biệt giới hạn 100 bản trước đó của Đông A).
Ấn bản cao cấp có bìa cứng, bìa áo ôm in bằng công nghệ metalize, khổ lớn 18,5 x 26,5 cm, dày 592 trang, ruột in 2 màu (xanh, đen), bằng mực vi sinh.
Ấn bản S500 (chỉ in 511 bản) có bìa da Microfiber, trong đó bao gồm 11 bản đặt riêng cho dự án hợp tác Pháp - Việt giữa École Normale Supérieure và Đại học Sư phạm Hà Nội. Ấn bản được in 2 màu (xanh, đen) bằng công nghệ mực vi sinh, mạ cạnh sách bằng nhũ vàng, đóng dấu đỏ của Đông A dành cho người sưu tầm và chơi sách.
Lâu nay, các ấn bản S100 (chỉ in 100 bản) của Đông A được giới sưu tầm sách săn lùng. Tới Một chiến dịch ở Bắc kỳ, Đông A quảng bá đây sẽ là ấn bản đặc biệt S100 chưa từng được đơn vị này thực hiện.
S100 gồm 105 bản bìa da bò nhập khẩu từ Italy với kỹ thuật khâu ruột sách và làm bìa cứng thủ công theo lối cổ điển châu Âu Passé-carton. Ấn bản được in 2 màu (xanh, đen) trên giấy mỹ thuật cao cấp bằng công nghệ mực vi sinh, mạ cạnh sách bằng nhũ vàng, đóng dấu đỏ của Đông A dành cho người sưu tầm và chơi sách. Đặc biệt, đây là các ấn bản được gia công sau in hoàn toàn thủ công.
Hình ảnh hồ Hoàn Kiếm thế kỷ 19 trong sách.
Cục Xuất bản, In và Phát hành đã xác nhận đăng ký xuất bản Một chiến dịch ở Bắc Kỳ của Nhã Nam - đơn vị có tiếng trong lĩnh vực sách văn học, sách khảo cứu, tư liệu.
Ông Vũ Hoàng Giang - Phó giám đốc công ty Nhã Nam - cho biết đơn vị này đã hoàn thiện bản thảo của tác phẩm và đang tiến hành sản xuất. Dự kiến 1-2 tháng tới sách sẽ được phát hành.
Ông Giang cho biết sách của Nhã Nam ra sau hai đơn vị khác cũng có chút áp lực, nhưng không vì điều đó mà làm ẩu. “Giữa tiến độ và chất lượng, chúng tôi chọn làm tốt nội dung. Các cuốn sách luôn được chúng tôi làm kỹ, đặt chất lượng làm tiêu chí số một”, ông Vũ Hoàng Giang nói. Bên cạnh đầu tư nội dung, Nhã Nam cũng chú trọng hình thức và có những quà tặng, phụ bản kèm sách.
Nói về hiện tượng ba đơn vị cùng làm một cuốn sách, Phó giám đốc Nhã Nam cho rằng điều này tạo nên sức ép đáng yêu cho người làm sách. Khi có sự cạnh tranh, mỗi đơn vị sẽ cố gắng để làm ra những phiên bản tốt nhất, đẹp nhất, giá cả phù hợp nhất trong khả năng có thể. Và như vậy, độc giả chính là những người được lợi khi có nhiều lựa chọn, tìm những ấn bản phù hợp với nhu cầu của mình.
Tần Tần
Nguồn: Zing
