"...mấy quả cà nhỏ xíu nhưng lại chứa đựng trong nó những sự đặc biệt vô cùng to lớn, nó mang đến một hương vị thật sự rất rất nông thôn và rất rất quê hương."
- Con mang cà đưa cho chị đi
- Bao nhiêu tiền hả mẹ?
- 2 nghìn.
- Chỗ này mà có 2 nghìn thôi á. Thế này thì bán đến bao giờ cho được 100 nghìn ạ?
- Vại cà mà bán được cả trăm nghìn thì có mà cả nước muối cà à?
Nói rồi mẹ tôi cười với chị hàng xóm đến mua cà như thể tôi là đứa từ trên trời rơi xuống vậy. Hè hè. Thực ra thì tôi chỉ đang diễn cho chị ấy cười thôi. Và tôi biết là chắc chắn chị ấy ít nhất trong thời gian tới sẽ không lên Facebook để đọc được câu chuyện này đâu, thế nên tôi chả ngại gì mà không nói thật. Điều tôi ngạc nhiên ấy đúng là không phải là sự thật, nhưng cà của mẹ tôi siêu rẻ là thật. Những quả cà mà tôi có thể tự tin nói là ngon nhất xóm, và nếu không quá khiêm tốn thì có thể là nhất làng. Còn với tôi, đó là những quả cà muối ngon nhất trên đời.
Bác hàng xóm không biết đã bao nhiêu lần cứ sang “bắt đền” mẹ tôi vì vại cà nhà bác ấy muối ra thì ế trong khi con trai cứ đi làm về qua nhà tôi lại tạt vào mua cà. Không phải mẹ tôi giấu nghề đâu nhá, chỉ là có lẽ vại cà của nhà tôi có 1 thứ gì đó đặc biệt mà thôi. Từ mấy anh công nhân, cô quét rác cho đến chú thợ điện ở trên huyện cũng đã có lần vào mua cả 20 nghìn tiền cà để ăn dần không mai lại hết.
“Khi đánh giá sự hoàn hảo của một món ăn, đôi khi nó không hoàn toàn nằm ở hương vị mà một phần quan trọng hơn là quá trình làm ra món ăn đó.” Một câu danh ngôn mà tôi chẳng nhớ là của ai nhưng với món cà muối của mẹ tôi thì đúng là như vậy.
Những quả cà “lành nhất” đến từ chính những người hàng xóm nhà tôi, chúng lớn lên trên đồng ruộng làng tôi quả không to không đẹp nhưng đảm bảo sạch vô cùng. Và hơn hết, chúng luôn được bán với số tiền rẻ hơn giá thị trường, khi thì để cảm ơn vì hôm trước mẹ tôi cho họ gói muối hay bột canh, khi thì cảm ơn vì mấy cái kẹo mút cho lũ nhỏ. Lắm lúc có ít còn được cho miễn phí luôn. Thế là những quả cà từ lúc chưa muối đã được ngấm đầy ắp cái gọi là “tình làng nghĩa xóm”.
Nhà bán cà muối, nhưng mỗi cuối tuần về quê, tôi nhận ra 1 điều là mẹ tôi rất ít khi phải cắt cà. Công việc đó là của bất cứ vị khách nào đến chơi nhà tôi với cái lý do đơn giản là đỡ “buồn chân buồn tay”. Thế là sau khi ngấm đẫy “tình làng nghĩa xóm”, những quả cà lại được ngấm thêm hàng loạt các loại gia vị vô cùng đa dạng. Đó có thể là những bài thơ hay nếu người được mẹ tôi nhờ là một cô bé đang ôn thi hết cấp. Đó có thể là những bài nhạc đỏ hào hùng nếu người được mẹ tôi nhờ là một cựu chiến binh về hưu. Và đặc biệt hơn cả, nếu những người phụ mẹ tôi cắt cà là những bác nông dân hàng xóm, những quả cà khi ấy sẽ được ngấm tất cả mọi thứ trên đời. Từ những câu chuyện xung quanh đời sống cho đến trên tivi và khắp thế giới, từ những người quen thuộc trong làng cho đến một anh Nam nào đó trong phim “Chạy trốn thanh xuân”. Rồi từ sự am hiểu luôn cả mấy cái F1, F2 trong lây truyền COVID-19 cho đến những lời khuyên, tâm sự rồi đủ mọi cung bậc cảm xúc trên đời. Được nghe tất cả những câu chuyện ấy, Cà muối của mẹ tôi chắc chắn là những quả cà “thông thái” và “am hiểu sự đời” nhất thế giới.
Nhưng dù có là những quả cà “thông thái” đến mấy mà ăn không ngon thì chắc chắn chúng nó cũng Ế mà thôi. Điều này thì chắc chẳng phải bàn nhiều, cơ mà xem mẹ tôi muối cà mới thấy đó thật sự là cả 1 nghệ thuật. Từ việc nước phải vừa ấm như thế nào, cho đến việc dùng bao nhiêu nước chua của vại cũ, rồi riềng xả, rồi tỏi ớt, rau gia vị, mọi thứ đều được thực hiện một cách vô cùng tỉ mỉ và cẩn thận. Chẳng thế mà mỗi khi nhà tôi giã riềng, kiểu gì cũng gặp 1 ai đó hàng xóm đi ngoài đường nói vọng vào “Mai có cà nhớ phần em mấy quả bác nha…”.
Mấy quả Cà muối suy cho cùng thì ăn nhiều cũng chẳng tốt lắm, cơ mà dường như đã là 1 hương vị không thể thiếu ở làng quê bắc bộ Việt Nam. Có những thời điểm, người ta đã coi đây là 1 món ăn chỉ của những nhà nghèo, nhưng rồi khi cuộc sống ngày càng tốt lên thì người ta dường như lại càng nhớ đến nó nhiều hơn. Mọi loại canh gần như đều ăn hợp với Cà. Tết ăn nhiều thịt thà quá cũng phải làm quả cà với bát nước canh chan cho đỡ ngấy. Trưa hè nóng nực có bát canh cua ăn ăn với cà thì đâu có gì tuyệt hơn. Mỗi khi nhà có khách ở xa hay Hà Nội về, thì đĩa rau muống luộc chấm tương ăn với cà dường như là món ăn không thể thiếu. Vậy đấy, mấy quả cà nhỏ xíu nhưng lại chứa đựng trong nó những sự đặc biệt vô cùng to lớn, nó mang đến một hương vị thật sự rất rất nông thôn và rất rất quê hương.
Cà ngon là vậy thế mà có hôm cũng ế. Mẹ tôi hay bảo là chắc hôm ấy “Cả xóm đi ăn cỗ”. Nói theo kiểu “tích cực” của mẹ tôi là mấy quả cà muối khi ấy sẽ dùng để “mua tình cảm”. Khi thì có người mua ăn giúp, khi thì cho luôn. Những ai được cho cà mà nhà không có rau thì sẽ phải đi quanh hàng xóm để xin, thế là tự dưng mấy quả cà trở thành sợi dây liên kết kéo mọi người lại gần nhau hơn. Mẹ tôi nói đúng thật, đúng là “mua tình cảm” mà.
Móc trộm 1 quả cà của chị hàng xóm thấy ngon dã man, chạy ra nói với mẹ:
- Mẹ ơi, cà ngon quá, chỗ còn lại để dành nhà mình ăn nhé
- Ừ cũng được, thích ăn thì lấy lên mà ăn…À mà không được, cà ngon thì lại tốn cơm lắm, tối rồi.
- Thôi, con mang cà lên ăn vã với nước canh được rồi, không ăn cơm đâu ạ
- Ừ, thế thì được. Nhớ đấy.
Một lúc sau, đang lúi húi múc cà thì thấy tiếng dép lẹp kẹp từ trong ngõ đi ra
- Cháu chào ông ạ, ông bán cho cháu 3 nghìn cà ạ.
- Nhà emmmmm…hết cà rồi (Vì người này hơn mình cả chục tuổi)
- Kia, cháu vẫn thấy còn kia mà ông
- Chỗ này để nhà ăn thôi…
- Thôi, ông bán cho cháu đi, nay nhà nấu canh bầu, không có cà thì mất ngon ông ạ.
- Thôi…cũng không còn được nhiều lắm…
- Thôi, ông bán cho cháu đi.
Nói rồi chẳng chờ mình phản ứng, “cô cháu hơn 10 tuổi” tiến đến “cướp” nửa chỗ cà của mình, đút 2 nghìn vào túi áo mình rồi chạy vội về “Cháu cảm ơn ông nhá”.
Trách nhiệm làm ông nó nặng nề thế đấy, thế là đành bị “cướp” mất nửa chỗ cà ngon ơi là ngon. Với tôi, đó chính là những quả cà ngon và "đắt nhất" trên đời.
